Inleiding
De financiële positie speelt een belangrijke rol om een goede en integrale afweging te kunnen maken over de te varen koers op de korte, maar vooral op de (middel)lange termijn. De financiële positie is geen doel op zich en moet altijd bezien worden in het licht van de totale maatschappelijke opgave van de stad. Het te bereiken maatschappelijk rendement en de bijdrage aan de inhoudelijke beleidsdoelstellingen zijn hierbij van evident belang.
Conclusie financiële positie
Bij de begroting 2020 heeft u gekozen voor een duidelijke, gewijzigde koers: een gezonde balans tussen de maatschappelijke opgave, ambities én stabiele groei van de financiële positie. De door u ingezette koers heeft het mogelijk gemaakt om voorbereid te zijn om ook in economisch mindere tijden onverwachte tegenvallers op te vangen en voldoende slagkracht te houden voor realisatie van de maatschappelijke opgave die deze mooie stad heeft. Dit was ook de boodschap die in het begin van 2020 is afgegeven: uitvoering blijven geven aan de door u vastgestelde opdrachten tot uitvoering van de begroting 2020 en het realiseren van onze inhoudelijke opgave. In deze bijzondere tijd niet bewust te gaan remmen maar juist te blijven focussen op de geplande investeringen en activiteiten voor zover de COVID-19 periode dit mogelijk maakt.
Gezien deze bijzondere ontwikkelingen zijn wij in financiële zin verheugd te constateren dat we binnen de vastgestelde kaders zijn gebleven en de jaarrekening positief afsluiten met een resultaat van € 14.002.000 (3% t.o.v. vastgestelde begroting), een verdere stabiele groei van de financiële positie.
Een belangrijk onderdeel van dit voordeel is een aantal substantiële meevallers binnen het gemeentefonds die vooraf niet voorzien waren. Het inmiddels demissionaire kabinet heeft ervoor gekozen om, in deze bijzondere tijd, enkele incidentele maatregelen te treffen ter compensatie van de financiële uitdagingen van gemeenten. Vooralsnog wil het demissionaire kabinet geen structurele maatregelen treffen. Daarnaast zijn er, als gevolg van het hanteren van behoedzame scenario’s en het feit dat realistisch begroten het uitgangspunt is, incidentele middelen binnen het gemeentefonds vrijgevallen aan het concernresultaat waar geen concrete uitgaven tegenover staan. Het resultaat is grotendeels incidenteel van aard omdat het enerzijds gaat om incidentele voordelen en anderzijds zijn structurele componenten in de begroting 2021-2024 en verder voorzien. Belangrijk hierbij is dat de realisatie van de inhoudelijke doelstellingen nagenoeg volledig gerealiseerd zijn of in gang gezet zijn.
De ontwikkeling van de financiële positie is verbeterd ten opzichte van de verwachtingen die zijn afgegeven in de programmabegroting 2021-2024. Een belangrijke component hierin is het positief resultaat 2020. Het positieve resultaat 2020 is nog niet eerder in de cijfers van de financiële positie verwerkt en kan gezien worden als incidentele financiële ruimte.
In de tussentijdse rapportages hebben wij nadrukkelijk aangegeven dat wij blijven werken met behoedzame scenario’s: ‘Winsten’ worden pas ingerekend als ze voldoende reëel zijn en mogelijke verliezen worden in een vroeg stadium ingerekend. Het blijven voeren van een behoedzaam begrotingsbeleid en de realisatie van de maatschappelijke opgaven binnen de afgesproken kaders blijven wij als een belangrijke opgave zien.
Beoordeling financiële positie
De beoordeling van de financiële positie, waarop de conclusie gebaseerd is, vindt plaats op basis van de door u vastgestelde strategische en tactische doelstellingen. Schematisch ziet dit er als volgt uit:
De beoordeling van de financiële positie vindt plaats op basis van de door u vastgestelde strategische en tactische doelstellingen. strategische doelstelling is Duurzaam gezonde financiële huishouding en de tactische doelstellingen zijn :
1. sluitende begroting
2. voldoende weerstandscapaciteit
3. wendbare begroting
4. acceptabele schuld
De tactische doelstellingen zijn elk voorzien van één of meerdere kengetallen. Deze kengetallen - inclusief een analyse en beoordeling - worden uitgebreid toegelicht in de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing (kengetallen financiële positie) en in de paragraaf financiering. In deze paragraaf worden de belangrijkste conclusies weergegeven.
Financieel resultaat:
De doelstelling is een structureel sluitende begroting. De jaarrekening 2020 sluit met een positief resultaat van € 14.002.000 ten opzichte van een begroot resultaat van € 1.526.000. Een voordeel van € 12.476.000 ten opzichte van de vastgestelde begroting. Dit is bovenop het begrote begrotingsoverschot van € 5.532.000 dat door een begrotingswijziging is toegevoegd aan het (weerstands)vermogen overeenkomstig de vastgestelde doelstelling.
Bij de FinRap hebben we behoedzame scenario's gehanteerd en was de prognose € 6.191.000 voordelig inclusief een nadelig resultaat Corona van € 3.115.000. Derhalve laat de jaarrekening een voordeliger resultaat zien ten opzichte van de FinRap van € 7.811.000.
In het overzicht van baten en lasten worden de verschillen ten opzichte van de begroting op programmaniveau inclusief de algemene middelen verder toegelicht.
Voldoende weerstandscapaciteit
De doelstelling is het beschikbaar hebben van voldoende middelen (weerstandscapaciteit) voor het opvangen van geïdentificeerde risico's, waarbij de risicobereidheid is: "Venlo wil geen risicomijdende gemeente zijn".
De ratio weerstandsvermogen bedraagt, op basis van de direct beschikbare middelen 2,09 een verbetering ten opzichte van de (gewijzigde) begroting (1,99). De verbetering ten opzichte van de (gewijzigde) begroting 2020 wordt voornamelijk veroorzaakt door een hogere weerstandscapaciteit van € 3.809.000 terwijl het risicoprofiel in omvang ongeveer gelijk is gebleven. Hierbij wordt opgemerkt dat niet gekwantificeerde risico's niet in het risicoprofiel zijn opgenomen als Brexit, energietransitie en klimaatopgave. Bij de kadernota 2021 heeft u de streefwaarde bijgesteld waarbij is besloten dat de streefwaarde ligt tussen 1,4 en 2,0 (classificatie: ≥1,4<2,0). Het gemeenschappelijk financieel toezichtkader van provincies geeft bij deze classificatie 'Ruim voldoende'. Op basis van deze jaarrekening voldoen wij aan de beoogde doelstelling.
De solvabiliteitsratio bedraagt 25% en is een verbetering ten opzichte van de (gewijzigde) begroting (23%). De verbetering van de solvabiliteitsratio ten opzichte van de (gewijzigde) begroting wordt voor circa € 21.000.000 veroorzaakt door een hoger eigen vermogen en een hoger balanstotaal van € 41.000.000. Voor een belangrijk deel wordt de verhoging van het eigen vermogen veroorzaakt door het rekeningresultaat van € 14.002.000, hogere algemene reserves circa € 4.000.000 miljoen (bijdrage grondreserve) en hogere bestemmingsreserves dan verwacht van ruim € 3.000.000: o.a. reserve Coronafonds en reserve regionaal Actieplan Perspectief op Werk. Afhankelijk van de bestemming van het resultaat en de ingezette koers kan deze verbetering een incidenteel karakter hebben.
Bij de kadernota 2021 heeft u de streefwaarde bijgesteld naar ≥ 25%. Het gemeenschappelijk financieel toezichtkader van provincies geeft een signaleringswaarde voor de solvabiliteitsratio van ≤ 20% als meest risicovol. Daar willen wij als 100.000+ stad niet (meer) in terecht komen. In 2019 bedroeg de solvabiliteitsratio 30% voor de steden met 100.000-150.000 inwoners en 34% voor Nederland als totaal (Bron: BZK www.findo.nl).
Wendbare begroting
Bij deze doelstelling gaat het om de bepaling of de begroting voldoende wendbaar is om tijdig te kunnen anticiperen op nieuwe ontwikkelingen. Het kapitaallastenplafond is in 2020 structureel niet overschreden.
De structurele exploitatieruimte is voor 2020 positief en bedraagt 4,1% en is daarmee positiever ten opzichte van de (gewijzigde) begroting (0,0%). De ratio ligt daarmee boven de door uw raad vastgestelde streefwaarde van ≥ 0%. Dit betekent dat op basis van deze jaarrekening onze structurele lasten gedekt worden door structurele baten.
Een positieve ontwikkeling die past binnen de ingezette koers bij de begroting 2021-2024, waarbij de focus is verlegd van versterking van het (weerstands)vermogen naar het reëel en structureel in evenwicht houden van ons huishoudboekje.
Acceptabele schuld
De doelstelling is dat de schuldpositie van de gemeente Venlo zich op een acceptabel niveau bevindt. De schuldquotes (47% en 38%) bevinden zich in 2020 ruim binnen de door u vastgestelde streefwaarden (resp. ≤ 130% en ≤ 100%) en zijn lager dan op basis van de (gewijzigde) begroting verwacht werd (resp. 55% en 48%).
Dit wordt vooral veroorzaakt doordat de netto schuld circa € 49.000.000 lager uit is gevallen vanwege het positieve jaarrekeningresultaat van € 14.002.000, circa € 22.000.000 minder investeringsuitgaven, minder onttrekkingen aan bestemmingsreserves van circa € 6.000.000 miljoen en voorzieningen van circa € 7.000.000.
De solvabiliteitsratio bedraagt 25% en is een verbetering ten opzichte van de (gewijzigde) begroting (23%). De solvabiliteitsratio bevindt zich op de door uw raad bij de kadernota 2021 vastgestelde streefwaarde ≥ 25%, zie hierbij de eerder gegeven toelichting.